اهمیت حمایت‌های روانی در بلایا و بحران‌های جنگی
در پی افزایش نگرانی‌های عمومی ناشی از تحولات منطقه‌ای و درگیری‌های اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی، خانم رقیه حسینی، روانشناس بالینی بیمارستان ولیعصر (عج)، در گفت‌وگویی با روابط عمومی این مرکز درمانی، بر لزوم توجه جدی به ابعاد روانی بحران‌ها و جنگ‌ها تأکید کرد.
در شرایطی که منطقه شاهد افزایش تنش‌های سیاسی و نظامی میان ایران و رژیم صهیونیستی است، و فضای خبری و روانی جامعه از اضطراب، نگرانی و نااطمینانی آکنده شده، روان‌شناسان و متخصصان سلامت روان بر اهمیت مراقبت‌های روانی و حمایت از سلامت روان جامعه تأکید می‌کنند.
خانم حسینی با بیان اینکه جنگ نه تنها امنیت فیزیکی بلکه سلامت روانی جامعه را تهدید می‌کند، افزود: «در شرایطی که اخبار تهدید و ناامنی، فضای روانی جامعه را ملتهب کرده، مراقبت از سلامت روان افراد – به‌ویژه گروه‌های حساس مانند کودکان، سالمندان، بیماران مزمن و مادران باردار – اهمیت دوچندان می‌یابد. حمایت روانی در چنین شرایطی به معنای کاهش اضطراب، حفظ امید و فراهم کردن فضای امن روانی برای بازسازی فردی و اجتماعی است.»
وی با اشاره به نقش مؤثر نهادهای سلامت در پشتیبانی روانی از مردم، ادامه داد: «نقش کادر درمان فقط در مراقبت جسمانی خلاصه نمی‌شود. لازم است همه مراکز درمانی، از جمله بیمارستان‌ها، در مواقع بحران برنامه‌های مدون حمایت روانی داشته باشند؛ این برنامه ها شامل ایجاد تیم‌های مداخله در بحران، آموزش روش‌های خودمراقبتی روانی به عموم، راه‌اندازی خطوط مشاوره تلفنی، و فراهم کردن محیط‌های امن روان‌درمانی برای بیماران و مراجعان می باشد.»
روانشناس بالینی بیمارستان گفت: «در زمان بروز بلایای طبیعی، جنگ‌ها و بحران‌های گسترده، اولین واکنش طبیعی بدن و ذهن انسان، بروز ترس و اضطراب است. این حالت‌ها اگر مدیریت نشوند، می‌توانند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند اختلالات خواب، افسردگی، حملات پانیک، و ناتوانی در انجام وظایف روزمره شوند.»
خانم حسینی در ادامه با بیان اینکه ترس، اضطراب و بی‌قراری واکنش‌هایی طبیعی به تهدیدهای جنگی است، گفت: «مردم باید بدانند که احساس نگرانی و بی‌ثباتی در این روزها غیرعادی نیست. آنچه مهم است نحوه مدیریت این احساسات است؛ گفت‌وگوی صمیمی در خانواده، محدود کردن مواجهه با اخبار نگران‌کننده، حفظ روال‌های روزمره، و بهره‌گیری از مشاوره روان‌شناسی می‌تواند از شدت این فشارها بکاهد.»
این روانشناس با تأکید بر اینکه کودکان، سالمندان، افراد دارای بیماری‌های مزمن و مادران باردار بیش از دیگران در برابر استرس‌های جنگی آسیب‌پذیرند، افزود:
«کودکان نباید در معرض اخبار نگران‌کننده باشند. باید با زبان ساده، صادقانه و آرام با آن‌ها صحبت کرد. همین‌طور در سالمندان و بیماران زمینه‌ای، ترس از آینده و نگرانی از مراقبت درمانی می‌تواند منجر به تشدید بیماری شود. حمایت عاطفی مستمر و حضور آرام‌بخش اطرافیان، از مؤثرترین شیوه‌های پایداری روانی است.»
خانم حسینی در ادامه، چند راهکار کاربردی برای کاهش تنش‌های روانی ناشی از جنگ را چنین برشمرد:
- محدود کردن دریافت اخبار نگران‌کننده
«تماشای مداوم اخبار جنگی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، باعث فرسودگی روانی و تشدید نگرانی‌ها می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم مردم تنها در ساعات مشخص و از منابع رسمی خبر دریافت کنند و از پیگیری لحظه‌به‌لحظه اخبار در تمام روز پرهیز کنند.»
- تثبیت روال روزمره زندگی
«حفظ برنامه منظم خواب، تغذیه سالم، ورزش سبک و حتی انجام فعالیت‌های ساده‌ای مثل مطالعه یا آشپزی، ذهن را از آشفتگی بیرونی دور می‌کند و به ما حس تعادل و کنترل بازمی‌گرداند.»
- گفت‌وگو با افراد قابل اعتماد
«صحبت کردن با یک دوست، عضو خانواده یا مشاور، بدون ترس از قضاوت، کمک می‌کند فشار درونی کاهش پیدا کند. حتی شنیده شدن ساده، یک ابزار درمانی بسیار مؤثر است.»
- تمرین‌های تنفس و آرام‌سازی ذهن
«تکنیک‌هایی مثل تنفس عمیق، مدیتیشن، نماز با تمرکز، یا گوش دادن به موسیقی‌های آرام‌بخش، می‌توانند سیستم عصبی بدن را از حالت هشدار خارج کرده و به سمت آرامش سوق دهند.»
- بازتعریف تهدیدها و افزایش تاب‌آوری ذهنی
«به جای تمرکز بر آنچه از کنترل ما خارج است، می‌توانیم روی اقداماتی که در توان‌مان است تمرکز کنیم: آماده‌سازی اضطراری، آگاه‌سازی فرزندان، حفظ ارتباطات خانوادگی و معنوی، و کمک به دیگران. این کارها حس توانمندی و امنیت روانی ایجاد می‌کنند.»
وی در پایان تأکید کرد: «همدلی و تقویت تاب‌آوری فردی و جمعی، از مهم‌ترین مؤلفه‌های حمایت روانی در شرایط جنگ و بلایای گسترده است. همان‌قدر که به پناهگاه‌های فیزیکی در زمان خطر نیاز داریم، به پناهگاه‌های روانی در ذهن و قلب هم نیاز داریم.»
روابط عمومی بیمارستان ولیعصر (عج) ، اعلام کرد این مرکز آماده ارائه خدمات مشاوره روان‌شناختی در زمان بحران به مراجعان، پرسنل و خانواده‌هاست.
رقیه حسینی کارشناس ارشد روانشناس بالینی ومددکار بهداشت روان
نظر دهید